• zaman başlangıcından bu yana var olmuş milyarlarca canlı türü %99,99 artık yok. yeryüzünde ortalama varlıklar soylarını 4 milyon yıl sürdürür. insan ömrü 650.000 saat ortalama. 1 dakikadan kısa sürede evren 1 milyon milyar mil genişler. bir evrenin yaratılma ihtimali yok denecek kadar az. ayda biri kibrit yaksa alevini tespit edebilecek durumdayız. plüton bücür - bulanık, hareketleri çok değişken 100 yıl sonra nerede olacağını kimse tahmin edemez.
• kendi galaksimizin merkezine ulaşmak bile insanoğlunun varoluş tarihinden çok daha uzun vakit alır. samanyolundaki ileri uygarlık sayısı en kötümser tahminlerde bile milyonları bulur - milyonlarca ileri uygarlıktan biri olabiliriz. carl sagan evren genelinde olası gezegen sayısı 10 milyar trilyon. nötron yıldızı çekirdeği çok yoğun - çekirdeğinden alınan tek bir kaşık madde 90 milyar kilo.
• 4,6 milyar yıl önce 24 milyar kilometre genişliğinde büyük gaz-toz girdabı birikti, kümelendi. %99,9 u güneşi oluşturmaya koyuldu. minicik zerre kümesinden birkaç yüz kilometre gezegenciğe dönüşmek yalnızca birkaç 10 bin yıl aldı. nihai büyüklüğünün 1/3 ne ulaştığında karbondioksit, metan, kükürt içeren atmosfer oluşturmaya başladı. güneş o zaman etkisizdi, sera etkisi iyi oldu - yaşam filizlendi.
• gottfried von leibniz newtonun matematiğe olan katkılarının daha önceki tüm katkıların toplamına eşit olduğu söyler - okyanus gelgit olayları, gezegen hareketleri, yerkürenin tam küre olmadığı. darwin nefret ettiği bilinen tek kişi Owen. bilimin düşmanlık sayesinde daha çabuk, başarılı ilerleme kaydettiği nadiren.
• manyetik alan bazen milyonlarca sene sabit, son 100 milyın yıl içinde yaklaşık 200 defa yer değiştirme, neden yaptığını bilmiyoruz. bizler 400 milyon yıl önce denizleri terk etmiş, sürünerek karaya çıkmış, karada yaşamayı ve oksijenn solumayı seçmiş canlı grubuna aitiz - tahminen dünya yaşanılabilir alan %99,5i bize tamamen yasak. toplam kara alanı %12, denizler dahil toplam yüzey %4. yıldız ne kadar büyükse o kadar hzılı yanar. güneşimiz olduğundan 10 kat büyük olsaydı, 10 milyar değil - 10 milyon yıl sonra sönerdi, bizler şu anda burada olamazdık. vücudumuz her 200 atom 126 hidrojen, 51 oksijen, 19 karbon.
• bir tropik kasırga britanya, fransa gibi zengin bir ülkenin bir yılda ürettiği elektrik miktarı kadar enerjiyi 24 saat içinde açığa çıkarır. dünya iklimi istikrarlı, serin kalması - trilyonlarca minik deniz canlısına borçluyuz. 1850 den bu yana havaya 100 milyar ton ekstra karbon, her yıl 7 milyar ton daha. doğa her yıl 200 milyar ton yollar - volkan püskürmeleri, bitki çürümeleri. mavi balina dinozor en büyüklerinden daha büyük, dili fil kalbi araba kadar. ortamda yeterince besin varsa tek bakteriyel hücre tek günde 280.000 milyar döl üretebilir.
• elimizdeki fosiller dünyanın üretmiş olduğu bütün yaşam türleri küçücük bir seçkisi. dünya 5 büyük ve daha küçük birçok nesil tükenişi - ortovisyen, devoniyen, permiyen, trias, kretase. en fecisi dinazor çağı başlatan 245 milyon yıl önce permiyen tükenişi. permiyen bittiğinde hayatta kalan tür 45.000-240.000.
• insanların bugün burada olmasının tek sebebi soy çizgimizin hiç kırılmamış olması. neden bu kadar az şey biliyoruz? çoğu canlı küçük - kolayca gözden kaçabilir, doğru yerlere bakmıyoruz, yeterince uzman yok, dünya gerçekten büyük bir yer. hepimiz kelimenin tam anlamıyla aileyiz - ortak ata.
• davranışsal olarak modern, konuşabilen, hüner gösterebilen, kompleks etkinlikler düzenleyen insanlar yerküre tarihi 0,0001 süresinde var olmuştur.